ساختار نظام آموزشی به موجب قانون اساسی هند مصوب سال 1950 میلادي، ساختار نظام آموزشی هند به صورت(2+3+10) به تصویب رسید. ده سال اول براي آموزشهاي عمومی و مشترك، 2 سال براي مرحله دوم دبیرستان یعنی رشته هاي علمی، علوم انسانی – بازرگانی و فنی و حرفهاي اختصاص یافت و 3 سال آخر براي تحصیلات دانشگاهی در نظر گرفته شد ( شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفهاي، 1998) و آموزش و پرورش کودکان تا سن 14 سالگی اجباري و مجانی به تصویب رسید. دوره آموزش عمومی شامل 5 سال دوره اول ابتدایی (آموزش پایه) 3 سال دوره دوم ابتدایی و 2 سال مرحله اول دبیرستان، در نظر گرفته شد.

فرایند تدوین اسناد برنامه درسی ملی

اسناد برنامه درسی ملی شامل منابع زیر است :

• خط مشی ملی آموزش و پرورش که در هر چند سال بازنگري میشود
• برنامه عمل براي اجرایی کردن خط مشی آموزش و پرورش
• چارچوب راهنماي تولید برنامهدرسی دوره ابتدایی و متوسطه
• اسناد پشتیبان و راهنماي تدوین برنامه درسی در حوزههاي مختلف یادگیري

برنامه درسی دوره هاي تحصیلی (سیلابس دروس شامل اهداف، محتوا، روشهاي تدریس و شیوه ارزشیابی که به ترتیب و دنبال هم تولید میشوند(

در کشور هند تولید راهنماي درسی جداگانه براي دروس مختلف مرسوم نیست و در عوض براي هر دوره تحصیلی مجموع رئوس مطالب تهیه میشود که شامل عناصر مختلف برنامه درسی در یک حوزه یادگیري است (چارچوب برنامه درسی ملی آموزش و پرورش مدرسه (

نظام برنامه ریزي درسی در کشور هند

نظام برنامه ریزي درسی در کشور هند به صورت غیر متمرکز است. علت اتخاذ چنین رویکردي پاسخگویی به تنوعات سیاسی، فرهنگی، زبانی، نژادي، محیطی و مشارکت دادن دولتهاي ایالتی در تأمین هزینه هاي آموزش و پرورش و نیروي انسانی است (سیاستگذاري آموزش و پرورش،1986) شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي بالاترین مرجع برنامه ریزي درسی در آموزش و پرورش هند و با مرکزیت دهلی است. این مرکز با کمک مؤسسات تابعه زیر به وظیفه خود عمل میکند:

1. موسسه ملی آموزش و پرورش شامل دپارتمانهاي برنامه ریزي درسی و آموزشهاي از راه دور و دفتر نظارت و ارزشیابی و مرکز کتابخانه و اسناد آموزشی
2. موسسه مرکزي تکنولوژي آموزشی
3. موسسه مرکزي آموزشهاي فنی و حرفهاي پاندیت ساندرال شارما
4. مؤسسه آموزشی ناحیه اي در شهرهاي آجمر، بوپال، ، پبو انشوار، میسور وشیلانگ
5. ادارات مشورتی ایالتی (شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي، 2000(

شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي، مسؤلیت بهبود کیفیت آموزش و پرورش را بر عهده دارد . مهمترین نقش آن طراحی برنامه هاي درسی، تولید کتابهاي درسی مدل، حفظ استانداردهاي آموزشی انجام تحقیقات آموزشی، تربیت نیروي انسانی (معلمان ) و اصلاح نظام امتحانات است .

برنامه ریزي درسی در سطح ایالات بر عهده شوراي ایالتی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي در برنامه ریزي درسی استقلال دارند، اما با هماهنگی شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي ارزیابی چارچوب برنامه درسی ملی، طراحی و تدوین سیلابس دروس و تألیف کتابهاي درسی را به زبان ایالتی بر عهده دارند . برنامه درسی که توسط این مرکز تهیه میشود بیشتر جنبه پیشنهادي دارند و ایالات تلاش میکنند که رئوس مطالب تهیه شده توسط شوراي ملی تحقیقات آموزشی را با شرایط ایالتی انطباق دهند.

موسسه ملی برنامه ریزي آموزشی و مدیریت: این مؤسسه مسؤلیت انجام تحقیقات آموزشی، تربیت کارکنان و انجام امور مشورتی را بر عهده دارند. این مؤسسه نقش مهمی در انجام اصلاحات آموزشی و حمایتهاي حرفه اي در اجراي خطمشی ملی آموزش و پرورش را بر عهده دارد ( شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي، 2000(.

مدل برنامه ریزي درسی در کشور هند

مدل برنامه ریزي درسی در کشور هند یک مدل خطی – فرایندي است . شوراي ملی تحقیقات آموزشی از این مدل به عنوان مدل مشورتی نام میبرد ( شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي، 2002).

مراحل انجام این مدل به شرح زیر است:

مدت زمان لازم براي طراحی اسناد بالا دستی، تالیف کتاب درسی و ارزشیابی از برنامه ها

مدت زمان تدوین خط مشی ملی و برنامه عمل بین 6 تا 12 ماه ، تهیه پیش نویس چارچوب راهنماي برنامه و اسناد پشتیبان 6 ماه، ارزشیابی از چارچوب راهنماي برنامه درسی و انجام اصلاحات در طول 6 ماه، تدوین رئوس مطالب دروس و نظرخواهی از متخصصان موضوعی و معلمان صاحب نظر در طول 6 ماه و تألیف کتابهاي درسی براي کلیه پایه ها حداکثر دو سال میباشد . در یک سال کتابهاي درسی کلیه پایه هاي فرد و در سال بعد کتابهاي درسی کلیه پایه هاي زوج تألیف میشود . اعتبار بخشی از چارچوب برنامه درسی به کمک صاحب نظران مرکز و ایالتها، دانشکده هاي علوم تربیتی وابسته به شوراي ملی تحقیقات آموزشی، کارشناسان ستادي، معلمان صاحب نظر، مراکز غیر انتفاعی تعلیم و تربیت، روزنامه نگاران و نظر خواهی از نماینده گان مجلس صورت میگیرد . اما در اعتبار بخشی رئوس مطالب درسی و کتابهاي درسی عمدتاً از معلمان و صاحب نظران موضوعی در ایالتها استفاده میشود . اجراي آزمایشی برنامه هاي درسی در مدارس کمتر دیده میشود اما به دنبال اجراي یک برنامه جدید در مدارس ایالتی تلاش میشود که ضمن اعتبار بخشی اولیه کتاب درسی از نظرات معلمان در طول سال به منظور انجام اصلاحات در برنامه
استفاده شود .

طول سال تحصیلی و جدول عناوین دروس و زمان هفتگی

طول سال تحصیلی 180 روز است روزهاي امتحانات و تعطیلات اضافه بر این مقدار است . شروع سال تحصیلی از آغاز ماه مونسون (ماه دوم تابستان) تا پایان ماه اول بهار است. در ایالات جنوبی سال تحصیلی یک ماه زودتر و در ایالات شمالی به دلیل گرمی هوا سال تحصیلی یک ماه دیرتر آغاز می شود ( شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي، 2005(. فهرست عناوین دروس در دوره ابتدایی و دوره اول و دوم دبیرستان به شرح زیر است:

زبان کتاب درسی

به موجب قانون زبان کتاب درسی تابع زبان ایالتی است . شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي کتابهاي درسی را به سه زبان هندي، انگلیسی و اردو تولید میکند . این کتابها در بیشتر ایالات با تغییراتی مورد استفاده قرار میگیرد . مدارس خصوصی عمدتاً از کتابهاي و به زبان انگلیسی استفاده میکنند ( سیاستگذاري آموزش و پرورش، 1986.(

شیوه ارزشیابی از آموخته هاي دانش آموزان

ارتقاء دانش آموزان در دوره ابتدایی و تا پایان سال هشتم ابتدایی خود به خودي است . در پایان سال دهم و دوازدهم در سطح ایالات امتحانات هماهنگ برگزار میکنند. در برخی از ایالات ممکن است که در پایان سال هشتم امتحانات هماهنگ در سطح ایالت برگزار شود. نتیجه امتحانات معمولا در روزنامه ها منتشر میشود . رقابت در امتحانات بویژه امتحانات فارغ التحصیلی در پایه دهم و دوازدهم بسیار شدید است و اغلب موجب ترس و اضطراب زیاد در بین بچه ها میشود.( شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفه اي، 2005(.

شیوه ارزشیابی از عملکرد تحصیلی دانش آموزان در پایه هاي اول و دوم عمدتا بر اساس مشاهده معلم، آزمون شفاهی و فعالیت– هاي دانش آموزان در کلاس درس است، دانش آموزان حتی ممکن است متوجه نباشند که مورد ارزشیابی قرار گرفته اند.

در کلاس سوم تا پنجم ارزشیابی بتدریج جنبه رسمی تري پیدا میکند. در این پایه ها علاوه بر مشاهده عملکرد دانش آموزان از آزمون شفاهی و آزمون کتبی به صورت دوره اي استفاده میشود. نوع آزمونها عموماً معلم ساخته و در مواردي ملاك – مرجع است.این آزمون ها توسط مناطق آموزشی برگزار می شود .

ارزشیابی در دروس انسانی و غیر انسانی (علوم و ریاضی)در مرحله اول ابتدایی (کلاس هاي اول تا پنجم )به شیوه توصیفی و از نوع سه درجه اي است

در مرحله دوم ابتدایی (پایه هاي ششم، هفتم و هشتم ،) شیوه ارزشیابی بر اساس مشاهده (استفاده از سیاهه رفتاري) آزمون شفاهی، انجام تکالیف و کارهاي پروژه اي فردي یا گروهی و آزمون کتبی صورت میگیرد . استفاده از آزمونهاي ملاك مرجع نیز به صورت دورهاي برگزار میشود. استفاده از شیوه خود ارزشیابی و ارزشیابی توسط همتایان نیز ممکن است که در این دوره انجام شود .

ارزشیابی از عملکرد دانش آموزان در دروس علوم انسانی از نوع سه درجه اي و در دروس علوم و ریاضی از نوع 5 درجه اي است. در امتحانات پایانی سال هشتم ارزشیابی از عملکرد دانشآموزان و در دروس علوم و ریاضی از نوع 9 درجهاي و در دروس انسانی از نوع 5درجه اي است. با استفاده از یک جدول امکان تبدیل نمرات کیفی به نمرات عددي (از صفر تا 100) امکانپذیر است . ارزشیابی در دوره دبیرستان با استفاده از نمرات عددي (از صفر تا 100)صورت میپذیرد ( شوراي ملی تحقیقات آموزشی و تربیت حرفهاي، 2006(.

امتحانات فارغ التحصیلی در پایه هاي دهم و دوازدهم زیر نظر دو مرکز شوراي مدرك تحصیلی مدارس هند دفتر مرکزی
آموزش متوسطه و یا توسط مرکز آموزش هاي فنی و حرفه اي در بوپال و با استفاده از آزمون هاي ملاك – مرجع و به صورت کمی صورت می گیرد ( همان منبع)

منابع

– Moafi, Mahmood. (2009). Comparative study in curricular of Iran ,India and Malaysia ,Faculty of Education ,University of Delhi ,PhD Doctorate ,p:329 – National Council of Educational Research and Training (NCERT). (1988). National Curriculum for Elementary and secondary Education :a frame work.

– National Council of Educational Research and Training (NCERT). (2000). Annual Report. – National Council of Educational Research and Training (NCERT). (2005). Guidelines and syllabi for Higher secondary stage XI-XII.

– National Council of Educational Research and Training (NCERT). (2005). Guidelines and syllabi for upper primary stage.

– National Council of Educational Research and Training (NCERT). (2001). National Curriculum framework for school education. – National Council of Educational Research and Training (NCERT). (2005). Syllabus for classes at the elementary level. – National Council of Educational Research and Training (NCERT). (2005). Syllabus for classes at the upper primary level.

– National Council of Educational Research and Training (NCERT.) (2006). Examination reforms

– National Policy on Education. (1986). Ministry of HRD, Government of India

– Program of Action, National Policy On Education. (1986). Ministry of HRD, Department of Education, Government of India – Rajpot,j.s. (2002). Dimensions of Curriculum change, NCERT, New Delhi

http://daneshnamehicsa.ir