انواع کدگذاری استاندارد و دسته بندی کالا و خدمات

کدگذاری کالا و خدمات به دسته‌بندی و شناسه‌گذاری اقلام مختلف برای مدیریت بهتر، تحلیل داده‌ها، و بهبود عملیات تجاری و مالی کمک می‌کند. در زیر انواع مختلف کدگذاری کالا و خدمات و دسته‌بندی‌های مرتبط با آنها آورده شده است:

1. HS Code (Harmonized System)

• شرح:
  سیستم هماهنگ‌شده (HS) یک سیستم بین‌المللی استاندارد برای نامگذاری و طبقه‌بندی محصولات است که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) توسعه یافته است.
  
• کاربرد:
  استفاده در تجارت بین‌المللی برای طبقه‌بندی کالاها به منظور تعیین تعرفه‌های گمرکی و سیاست‌های تجاری.
  
• ساختار:
  شامل 6 رقم اولیه است که دسته‌بندی عمومی کالا را مشخص می‌کند، و کشورهای مختلف ممکن است کدهای بیشتری برای دسته‌بندی دقیق‌تر اضافه کنند.
  

2. ISIC (International Standard Industrial Classification)

• شرح:
  سیستم استاندارد بین‌المللی طبقه‌بندی صنایع، که توسط سازمان ملل متحد طراحی شده است.
  
• کاربرد:
  برای طبقه‌بندی فعالیت‌های اقتصادی و صنفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در تحلیل‌های اقتصادی و آماری کاربرد دارد.
  
• ساختار:
  این کدها شامل چهار سطح هستند که از بخش‌های اصلی تا زیرگروه‌های خاص صنعتی را پوشش می‌دهند.
  

3. NAICS (North American Industry Classification System)

• شرح:
  سیستم طبقه‌بندی صنایع آمریکای شمالی، که توسط ایالات متحده، کانادا و مکزیک به منظور جمع‌آوری و تحلیل داده‌های اقتصادی طراحی شده است.
  
• کاربرد:
  استفاده در تحلیل‌های اقتصادی، آمارهای شغلی، و تنظیم سیاست‌های تجاری.
  
• ساختار:
  شامل کدهای 2 تا 6 رقمی است که به ترتیب از دسته‌بندی‌های کلی به دسته‌بندی‌های خاص‌تر می‌رود.
  

4. GTIN (Global Trade Item Number)

• شرح:
  شماره جهانی اقلام تجاری که توسط GS1 توسعه یافته و برای شناسایی محصولات تجاری در سطح جهانی استفاده می‌شود.
  
• کاربرد:
  برای ردیابی و مدیریت موجودی، فروش و توزیع کالاها در سطح جهانی کاربرد دارد.
  
• ساختار:
  شامل 8، 12، 13 یا 14 رقم است که نوع و منبع محصول را شناسایی می‌کند.
  

5. UNSPSC (United Nations Standard Products and Services Code)

• شرح:
  سیستم استاندارد کدگذاری محصولات و خدمات، که توسط سازمان ملل متحد و در همکاری با صنعت برای دسته‌بندی جهانی کالاها و خدمات طراحی شده است.
  
• کاربرد:
  استفاده در تدارکات، زنجیره تأمین، و خرید الکترونیک.
  
• ساختار:
  شامل 4 سطح (بخش، خانواده، طبقه و جزئیات) است که هر سطح با 2 رقم مشخص می‌شود.
  

6. SITC (Standard International Trade Classification)

• شرح:
  سیستم استاندارد طبقه‌بندی تجارت بین‌المللی که توسط سازمان ملل برای مقایسه و تحلیل داده‌های تجارت بین‌المللی ایجاد شده است.
  
• کاربرد:
  تحلیل داده‌های تجاری بین‌المللی و مقایسه آنها بین کشورها.
  
• ساختار:
  دارای 5 سطح است که از کدهای 1 تا 5 رقمی برای دسته‌بندی کالاها استفاده می‌کند.
  

7. COICOP (Classification of Individual Consumption According to Purpose)

• شرح:
  طبقه‌بندی مصرف فردی بر اساس هدف، که توسط سازمان ملل متحد برای تحلیل مصرف خانوارها طراحی شده است.
  
• کاربرد:
  در تحلیل آماری مصرف خانوار و اندازه‌گیری شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) استفاده می‌شود.
  
• ساختار:
  دارای ساختار سلسله‌مراتبی است که اقلام مصرفی را بر اساس هدف مصرف دسته‌بندی می‌کند.
  

این سیستم‌ها به سازمان‌ها و دولت‌ها کمک می‌کنند تا با دقت بیشتری محصولات و خدمات را مدیریت و تحلیل کنند و سیاست‌های تجاری و اقتصادی را بهبود بخشند.

 

1. HS Code (Harmonized System)

سیستم هماهنگ‌شده (HS – Harmonized System) یک سیستم بین‌المللی استاندارد برای طبقه‌بندی کالاها است که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) ایجاد شده است. این سیستم به کشورها اجازه می‌دهد که کالاها را در سطح جهانی شناسایی و طبقه‌بندی کنند. HS شامل 21 بخش (Section) است که هر کدام شامل چندین فصل (Chapter) می‌باشند.

در زیر لیست بخش‌های اصلی (Section) HS آورده شده است:

بخش 1: حیوانات زنده و محصولات حیوانی (Live Animals; Animal Products)

• فصل 1 تا 5:
  شامل حیوانات زنده، گوشت، ماهی، لبنیات، تخم‌مرغ و سایر محصولات حیوانی.
  

بخش 2: محصولات گیاهی (Vegetable Products)

• فصل 6 تا 14:
  شامل گیاهان زراعی، سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌ها و سایر محصولات گیاهی.
  

بخش 3: چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا گیاهی (Animal or Vegetable Fats and Oils)

• فصل 15:
  شامل روغن‌ها و چربی‌های حیوانی و گیاهی.
  

بخش 4: محصولات غذایی آماده و نوشیدنی‌ها، تنباکو (Prepared Foodstuffs; Beverages, Spirits and Vinegar; Tobacco)

• فصل 16 تا 24:
  شامل محصولات غذایی آماده، نوشیدنی‌ها، تنباکو و محصولات مرتبط.
  

بخش 5: مواد معدنی (Mineral Products)

• فصل 25 تا 27:
  شامل مواد معدنی، سوخت‌های معدنی، نفت و محصولات مرتبط.
  

بخش 6: محصولات شیمیایی و صنایع وابسته (Products of the Chemical or Allied Industries)

• فصل 28 تا 38:
  شامل مواد شیمیایی، داروها، کودها و محصولات مرتبط.
  

بخش 7: پلاستیک‌ها و محصولات آنها؛ لاستیک و محصولات لاستیکی (Plastics and Articles Thereof; Rubber and Articles Thereof)

• فصل 39 و 40:
  شامل پلاستیک‌ها، لاستیک‌ها و محصولات آنها.
  

بخش 8: پوست، چرم و محصولات چرمی؛ خز و محصولات خز (Raw Hides and Skins, Leather, Furskins and Articles Thereof)

• فصل 41 تا 43:
  شامل پوست و چرم خام، محصولات چرمی و خز.
  

بخش 9: چوب و محصولات چوبی؛ زغال‌سنگ چوبی؛ چوب‌پنبه و محصولات آن؛ محصولات نی و حصیر (Wood and Articles of Wood; Wood Charcoal; Cork and Articles of Cork; Manufactures of Straw, of Esparto or of Other Plaiting Materials)

• فصل 44 تا 46:
  شامل چوب، محصولات چوبی، چوب‌پنبه و محصولات مرتبط.
  

بخش 10: خمیر چوب، کاغذ یا مقوا و محصولات آنها (Pulp of Wood; Paper or Paperboard and Articles Thereof)

• فصل 47 تا 49:
  شامل خمیر چوب، کاغذ و مقوا و محصولات آنها.
  

بخش 11: منسوجات و محصولات نساجی (Textiles and Textile Articles)

• فصل 50 تا 63:
  شامل الیاف نساجی، پارچه‌ها و محصولات نساجی.
  

بخش 12: کفش، کلاه و محصولات مرتبط (Footwear, Headgear, Umbrellas, Sun Umbrellas, Walking-Sticks, Seat-Sticks, Whips, Riding-Crops and Parts Thereof)

• فصل 64 تا 67:
  شامل کفش‌ها، کلاه‌ها و محصولات مرتبط.
  

بخش 13: مصنوعات سنگ، گچ، سیمان، میکا و محصولات مشابه؛ سرامیک‌ها؛ شیشه و محصولات شیشه‌ای (Articles of Stone, Plaster, Cement, Asbestos, Mica or Similar Materials; Ceramic Products; Glass and Glassware)

• فصل 68 تا 70:
  شامل محصولات سنگی، سرامیکی و شیشه‌ای.
  

بخش 14: مرواریدهای طبیعی یا پرورشی، سنگ‌های قیمتی یا نیمه‌قیمتی، فلزات گران‌بها، فلزات روکش‌شده با فلز گران‌بها و مصنوعات آنها؛ زیورآلات سکه‌ای (Natural or Cultured Pearls, Precious or Semi-Precious Stones, Precious Metals, Metals Clad with Precious Metal, and Articles Thereof; Imitation Jewellery; Coin)

• فصل 71:
  شامل مرواریدها، سنگ‌های قیمتی و فلزات گران‌بها.
  

بخش 15: فلزات معمولی و محصولات آنها (Base Metals and Articles of Base Metal)

• فصل 72 تا 83:
  شامل آهن، فولاد، مس و محصولات فلزی دیگر.
  

بخش 16: ماشین‌آلات و تجهیزات الکتریکی؛ تجهیزات ضبط و پخش صدا و تصویر (Machinery and Mechanical Appliances; Electrical Equipment; Parts Thereof; Sound Recorders and Reproducers, Television Image and Sound Recorders and Reproducers, and Parts and Accessories of Such Articles)

• فصل 84 و 85:
  شامل ماشین‌آلات صنعتی و تجهیزات الکتریکی.
  

بخش 17: وسایل نقلیه، هواپیماها، کشتی‌ها و تجهیزات حمل‌ونقل مرتبط (Vehicles, Aircraft, Vessels and Associated Transport Equipment)

• فصل 86 تا 89:
  شامل خودروها، هواپیماها، کشتی‌ها و تجهیزات حمل‌ونقل مرتبط.
  

بخش 18: ابزارهای نوری، عکاسی، سینماتوگرافی، اندازه‌گیری، پزشکی یا جراحی؛ ساعت‌ها؛ آلات موسیقی؛ قطعات و لوازم آنها (Optical, Photographic, Cinematographic, Measuring, Checking, Precision, Medical or Surgical Instruments and Apparatus; Clocks and Watches; Musical Instruments; Parts and Accessories Thereof)

• فصل 90 تا 92:
  شامل ابزارهای نوری، عکاسی، اندازه‌گیری، پزشکی و ساعت‌ها و آلات موسیقی.
  

بخش 19: سلاح‌ها و مهمات؛ قطعات و لوازم آنها (Arms and Ammunition; Parts and Accessories Thereof)

• فصل 93:
  شامل سلاح‌ها، مهمات و قطعات آنها.
  

بخش 20: کالاهای متفرقه ساخته شده (Miscellaneous Manufactured Articles)

• فصل 94 تا 96:
  شامل مبلمان، اسباب‌بازی‌ها، تجهیزات ورزشی و سایر کالاهای متفرقه.
  

بخش 21: آثار هنری، عتیقه‌جات و سایر کالاهای خاص (Works of Art, Collectors’ Pieces and Antiques)

• فصل 97:
  شامل آثار هنری، عتیقه‌جات و کالاهای خاص.
  

این بخش‌ها (Section) به‌طور کلی، کل کالاهایی که در تجارت بین‌المللی قرار می‌گیرند را پوشش می‌دهند و هر فصل (Chapter) دارای کدهای جزئی‌تری برای دسته‌بندی دقیق‌تر کالاها است.

 

2. ISIC (International Standard Industrial Classification)

لیست دسته‌بندی‌های اصلی (سطح اول) کدگذاری ISIC (International Standard Industrial Classification) آورده شده است:

1. کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری (Agriculture, forestry and fishing)

• کد A:
  فعالیت‌های کشاورزی، دامداری، شکار، جنگلداری، ماهیگیری و آبزی‌پروری.
  

2. استخراج معدن (Mining and quarrying)

• کد B:
  استخراج و بهره‌برداری از مواد معدنی.
  

3. ساخت (Manufacturing)

• کد C:
  صنایع تولیدی شامل تولید محصولات مختلف از مواد خام.
  

4. تأمین برق، گاز، بخار و تهویه هوا (Electricity, gas, steam and air conditioning supply)

• کد D:
  تولید و توزیع برق، گاز طبیعی، بخار و تأمین تهویه هوا.
  

5. تأمین آب، مدیریت فاضلاب، مدیریت پسماند و فعالیت‌های بازیابی (Water supply; sewerage, waste management and remediation activities)

• کد E:
  فعالیت‌های مرتبط با تأمین آب، مدیریت پسماند و بازیابی.
  

6. ساخت و ساز (Construction)

• کد F:
  فعالیت‌های مربوط به ساخت و ساز ساختمان‌ها و سایر سازه‌ها.
  

7. تجارت عمده و خرده‌فروشی؛ تعمیر وسایل نقلیه موتوری و موتور سیکلت (Wholesale and retail trade; repair of motor vehicles and motorcycles)

• کد G:
  شامل تجارت عمده و خرده‌فروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری و موتور سیکلت.
  

8. حمل‌ونقل و انبارداری (Transportation and storage)

• کد H:
  خدمات حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی کالاها.
  

9. اقامتگاه‌ها و خدمات غذا (Accommodation and food service activities)

• کد I:
  خدمات اقامتی مانند هتل‌ها و خدمات غذایی مثل رستوران‌ها.
  

10. اطلاعات و ارتباطات (Information and communication)

• کد J:
  فعالیت‌های مربوط به اطلاعات و ارتباطات، شامل نشر، رسانه‌ها و مخابرات.
  

11. فعالیت‌های مالی و بیمه (Financial and insurance activities)

• کد K:
  خدمات مالی مانند بانکداری و بیمه.
  

12. فعالیت‌های املاک و مستغلات (Real estate activities)

• کد L:
  خرید، فروش و مدیریت املاک و مستغلات.
  

13. فعالیت‌های حرفه‌ای، علمی و فنی (Professional, scientific and technical activities)

• کد M:
  خدمات حرفه‌ای مانند مشاوره، حقوقی، معماری و تحقیق و توسعه.
  

14. فعالیت‌های اداری و خدمات پشتیبانی (Administrative and support service activities)

• کد N:
  خدمات پشتیبانی کسب‌وکارها مانند اجاره تجهیزات، آژانس‌های مسافرتی و خدمات امنیتی.
  

15. فعالیت‌های عمومی، دفاعی و تأمین اجتماعی اجباری (Public administration and defence; compulsory social security)

• کد O:
  فعالیت‌های عمومی دولتی، دفاع ملی و تأمین اجتماعی.
  

16. آموزش (Education)

• کد P:
  خدمات آموزشی شامل مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی دیگر.
  

17. بهداشت و فعالیت‌های اجتماعی (Human health and social work activities)

• کد Q:
  خدمات بهداشتی و اجتماعی مانند بیمارستان‌ها و خانه‌های سالمندان.
  

18. هنر، سرگرمی و تفریح (Arts, entertainment and recreation)

• کد R:
  فعالیت‌های هنری، سرگرمی و تفریحی شامل موزه‌ها، ورزشگاه‌ها و پارک‌های تفریحی.
  

19. سایر خدمات (Other service activities)

• کد S:
  سایر فعالیت‌های خدماتی که در دسته‌بندی‌های دیگر قرار نمی‌گیرند.
  

20. فعالیت‌های خانوار به عنوان کارفرما؛ کالاها و خدمات تولید شده برای مصرف شخصی (Activities of households as employers; undifferentiated goods- and services-producing activities of households for own use)

• کد T:
  فعالیت‌های خانوارها به عنوان کارفرما و تولید کالاها و خدمات برای مصرف خود.
  

21. فعالیت‌های سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی (Activities of extraterritorial organizations and bodies)

• کد U:
  فعالیت‌های سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل و سفارت‌ها.
  

این دسته‌بندی‌ها برای طبقه‌بندی فعالیت‌های اقتصادی استفاده می‌شوند و در تحلیل‌های اقتصادی و آماری کاربرد گسترده‌ای دارند.

 

3. NAICS (North American Industry Classification System)

سیستم طبقه‌بندی صنایع آمریکای شمالی (NAICS – North American Industry Classification System) یک استاندارد برای طبقه‌بندی صنایع در ایالات متحده، کانادا و مکزیک است. این سیستم برای جمع‌آوری، تحلیل و انتشار داده‌های اقتصادی طراحی شده است. در زیر لیست دسته‌بندی‌های اصلی (سطح اول) NAICS آورده شده است:

11. کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری و شکار (Agriculture, Forestry, Fishing and Hunting)

• شرح: شامل تولید محصولات کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری و شکار.
  

21. استخراج معادن، نفت و گاز (Mining, Quarrying, and Oil and Gas Extraction)

• شرح: شامل استخراج معادن، حفاری نفت و گاز، و خدمات پشتیبانی مرتبط.
  

22. تأمین برق، گاز، آب و فاضلاب (Utilities)

• شرح: شامل تولید و توزیع برق، گاز، آب و خدمات مدیریت فاضلاب.
  

23. ساخت‌وساز (Construction)

• شرح: شامل ساخت‌وساز ساختمان‌های مسکونی و غیرمسکونی، زیرساخت‌ها و خدمات پیمانکاری.
  

31-33. ساخت (Manufacturing)

• شرح: شامل صنایع تولیدی که محصولات را از مواد خام تولید می‌کنند، شامل صنایع غذایی، پوشاک، فلزات، ماشین‌آلات و غیره.
  

42. تجارت عمده‌فروشی (Wholesale Trade)

• شرح: شامل تجارت عمده‌فروشی کالاها به کسب‌وکارها، دولت‌ها و سایر مشتریان صنعتی.
  

44-45. خرده‌فروشی (Retail Trade)

• شرح: شامل فروش کالاها به مصرف‌کنندگان نهایی، از جمله فروشگاه‌های زنجیره‌ای، سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های آنلاین.
  

48-49. حمل‌ونقل و انبارداری (Transportation and Warehousing)

• شرح: شامل خدمات حمل‌ونقل زمینی، هوایی، دریایی، پستی و انبارداری.
  

51. اطلاعات و ارتباطات (Information)

• شرح: شامل انتشارات، مخابرات، خدمات اینترنتی، تولید محتوای رسانه‌ای و سایر خدمات اطلاعاتی.
  

52. فعالیت‌های مالی و بیمه (Finance and Insurance)

• شرح: شامل بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، صندوق‌های بازنشستگی و سایر خدمات مالی.
  

53. املاک و مستغلات و اجاره (Real Estate and Rental and Leasing)

• شرح: شامل خرید، فروش، اجاره و مدیریت املاک و مستغلات و اجاره تجهیزات و ماشین‌آلات.
  

54. خدمات حرفه‌ای، علمی و فنی (Professional, Scientific, and Technical Services)

• شرح: شامل خدمات حرفه‌ای مانند حقوقی، حسابداری، مشاوره مدیریتی، تحقیق و توسعه و تبلیغات.
  

55. مدیریت شرکت‌ها و سازمان‌ها (Management of Companies and Enterprises)

• شرح: شامل مدیریت شرکت‌های هلدینگ و دفاتر مرکزی شرکت‌ها.
  

56. خدمات اداری و پشتیبانی و مدیریت پسماند (Administrative and Support and Waste Management and Remediation Services)

• شرح: شامل خدمات پشتیبانی کسب‌وکارها، مدیریت پسماند و خدمات پاک‌سازی.
  

61. آموزش (Educational Services)

• شرح: شامل آموزش و پرورش در مدارس، دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی و سایر خدمات آموزشی.
  

62. بهداشت و خدمات اجتماعی (Health Care and Social Assistance)

• شرح: شامل خدمات بهداشتی و درمانی، بیمارستان‌ها، خدمات پرستاری و خدمات اجتماعی.
  

71. هنر، سرگرمی و تفریح (Arts, Entertainment, and Recreation)

• شرح: شامل فعالیت‌های هنری، سرگرمی، ورزشی، موزه‌ها، پارک‌ها و سایر فعالیت‌های تفریحی.
  

72. اقامتگاه‌ها و خدمات غذا (Accommodation and Food Services)

• شرح: شامل هتل‌ها، رستوران‌ها، کافه‌ها و سایر خدمات اقامتی و غذایی.
  

81. سایر خدمات (Other Services)

• شرح: شامل خدمات شخصی و خانگی، تعمیرات، خدمات مذهبی، خیریه‌ها و سایر خدمات که در دسته‌های دیگر قرار نمی‌گیرند.
  

92. خدمات عمومی (Public Administration)

• شرح: شامل فعالیت‌های دولتی و عمومی مانند سیاست‌گذاری، دفاع ملی، خدمات قضایی و سایر خدمات دولتی.
  

این دسته‌بندی‌ها (2 تا 6 رقمی) برای تشخیص و تحلیل فعالیت‌های اقتصادی استفاده می‌شوند و امکان مقایسه داده‌های اقتصادی در سطح بین‌المللی را فراهم می‌کنند.

 

4. GTIN (Global Trade Item Number)

شماره جهانی قلم تجاری (GTIN – Global Trade Item Number) یک سیستم کدگذاری است که توسط سازمان GS1 برای شناسایی محصولات تجاری در سطح جهانی استفاده می‌شود. GTIN به‌طور گسترده‌ای در خرده‌فروشی، لجستیک و زنجیره تأمین استفاده می‌شود تا کالاها به صورت یکتا شناسایی و دنبال شوند. GTIN شامل چند نوع شماره متفاوت است که هر کدام طول و کاربرد خاص خود را دارند.

انواع GTIN و ویژگی‌های آنها:

GTIN-12 (UPC)

• طول: 12 رقم
  
• کاربرد: بیشتر در ایالات متحده و کانادا استفاده می‌شود.
  
• مثال: 036000291452
  

GTIN-13 (EAN)

• طول: 13 رقم
  
• کاربرد: در سطح بین‌المللی و به‌ویژه در اروپا استفاده می‌شود.
  
• مثال: 4006381333931
  

GTIN-14

• طول: 14 رقم
  
• کاربرد: برای شناسایی واحدهای بسته‌بندی، کارتن‌ها و چندتایی‌ها استفاده می‌شود.
  
• مثال: 15012345678902
  

GTIN-8

• طول: 8 رقم
  
• کاربرد: برای اقلام کوچک یا محصولاتی که در بازارهای خاص به فروش می‌رسند.
  
• مثال: 42345678
  

ساختار GTIN:

هر GTIN از چند بخش تشکیل شده است:

• GS1 Company Prefix: این قسمت، شناسه شرکتی است که محصول را تولید یا توزیع می‌کند.
  
• Item Reference: شناسه یکتای محصول که توسط شرکت اختصاص داده می‌شود.
  
• Check Digit: رقم کنترلی که برای اطمینان از صحت GTIN محاسبه می‌شود.
  

کاربرد GTIN:

• شناسایی محصول: GTIN در خرده‌فروشی برای شناسایی محصولات استفاده می‌شود و به اسکن بارکدها و تسهیل فرایند پرداخت کمک می‌کند.
  
• ردیابی و لجستیک: در زنجیره تأمین برای ردیابی حرکت کالاها از تولید تا تحویل نهایی.
  
• مدیریت موجودی: برای مدیریت موجودی کالاها در انبارها و فروشگاه‌ها.
  
• فروش آنلاین: در فروشگاه‌های آنلاین برای شناسایی دقیق محصولات و مطابقت دادن با اطلاعات ثبت شده در سیستم‌های مختلف.
  

هر محصولی که در سطح جهانی به فروش می‌رسد، باید دارای GTIN باشد تا به‌راحتی قابل ردیابی و شناسایی باشد. GTIN بخش مهمی از استانداردهای GS1 است که در زنجیره تأمین جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

5. UNSPSC (United Nations Standard Products and Services Code)

کد استاندارد محصولات و خدمات سازمان ملل متحد (UNSPSC – United Nations Standard Products and Services Code) یک سیستم طبقه‌بندی جهانی است که برای دسته‌بندی محصولات و خدمات در سطح بین‌المللی استفاده می‌شود. این سیستم به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرایندهای خرید، فروش و مدیریت تأمین خود را بهینه کنند. UNSPSC دارای یک ساختار سلسله‌مراتبی چهار سطحی است که به شرح زیر است:

سطوح UNSPSC:

• بخش (Segment)
  
  • شرح: این سطح کلی‌ترین دسته‌بندی محصولات و خدمات است و شامل دسته‌های اصلی مانند تجهیزات، مواد، خدمات و غیره می‌شود.
    
• خانواده (Family)
  
  • شرح: زیرمجموعه‌ای از بخش که محصولات و خدمات مرتبط را در دسته‌های کوچکتری گروه‌بندی می‌کند.
    
• کلاس (Class)
  
  • شرح: زیرمجموعه‌ای از خانواده که به طور خاص‌تری نوع محصولات یا خدمات را مشخص می‌کند.
    
• کالا (Commodity)
  
  • شرح: خاص‌ترین سطح که یک محصول یا خدمت مشخص را تعریف می‌کند.
    

نمونه‌ای از ساختار کد UNSPSC:

• بخش 43: تجهیزات اداری، چاپ و نسخه‌برداری
  
  • خانواده 21: تجهیزات چاپ و نسخه‌برداری
    
    • کلاس 16: چاپگرها و لوازم جانبی
      
      • کالا 01: چاپگرهای لیزری
        

کد UNSPSC به‌صورت یک کد 8 رقمی یا 10 رقمی استفاده می‌شود که شامل تمام سطوح است. در ادامه، نمونه‌ای از دسته‌بندی‌های اصلی (Segment) UNSPSC آورده شده است:

لیست بخش‌های UNSPSC:

10. کالاهای زراعی و دامداری، ماهیگیری، شکار و باغبانی (Live Plant and Animal Material and Accessories and Supplies)

• شامل محصولات کشاورزی، حیوانات زنده، محصولات باغبانی و تجهیزات مرتبط.
  

20. مواد خام صنعتی و محصولات نیمه‌ساخته (Mining and Well Drilling Machinery and Accessories)

• شامل مواد خام صنعتی، ماشین‌آلات معدنی، تجهیزات حفاری و محصولات نیمه‌ساخته.
  

30. مواد و محصولات شیمیایی (Chemicals including Bio Chemicals and Gas Materials)

• شامل مواد شیمیایی، بیوشیمیایی و گازها.
  

40. تجهیزات و ابزارآلات صنعتی (Manufacturing Components and Supplies)

• شامل تجهیزات صنعتی، ابزارآلات تولید و لوازم جانبی.
  

50. تجهیزات اداری، چاپ و نسخه‌برداری (Office Equipment and Accessories and Supplies)

• شامل تجهیزات اداری، ماشین‌های چاپ و کپی، و لوازم مرتبط.
  

60. تجهیزات و خدمات حمل‌ونقل (Transportation and Storage and Mail Services)

• شامل وسایل نقلیه، تجهیزات حمل‌ونقل، خدمات پستی و ذخیره‌سازی.
  

70. خدمات مشاوره‌ای و مدیریتی (Management and Business Professionals and Administrative Services)

• شامل خدمات مشاوره‌ای، مدیریتی، حقوقی و خدمات اداری.
  

80. تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی و دارویی (Medical Equipment and Accessories and Supplies)

• شامل تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی، داروها و لوازم جانبی مرتبط.
  

90. تجهیزات الکترونیکی و ارتباطات (Information Technology Broadcasting and Telecommunications)

• شامل تجهیزات الکترونیکی، مخابرات و فناوری اطلاعات.
  

100. خدمات عمومی و دولتی (Public Sector Related Services)

• شامل خدمات دولتی، امنیتی، آموزشی و فرهنگی.
  

کاربردهای UNSPSC:

• تجارت الکترونیکی: برای استانداردسازی اطلاعات محصولات و خدمات در بازارهای آنلاین.
  
• مدیریت تأمین: بهبود فرایندهای خرید و تأمین کالا و خدمات.
  
• تحلیل هزینه: تجزیه‌وتحلیل هزینه‌های خرید و تأمین بر اساس دسته‌بندی‌های استاندارد.
  

UNSPSC یک ابزار قدرتمند برای بهبود بهره‌وری و شفافیت در زنجیره تأمین و مدیریت خرید است و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به‌راحتی محصولات و خدمات مورد نیاز خود را دسته‌بندی و مدیریت کنند.

 

 

6. SITC (Standard International Trade Classification)

طبقه‌بندی استاندارد تجارت بین‌المللی (SITC – Standard International Trade Classification) یک سیستم کدگذاری است که برای دسته‌بندی و تجزیه‌وتحلیل کالاهای تجاری بین‌المللی استفاده می‌شود. SITC به‌طور گسترده‌ای توسط سازمان ملل متحد برای تحلیل داده‌های تجارت بین‌المللی به‌کار می‌رود. در زیر، دسته‌بندی‌های اصلی (سطح اول) SITC آورده شده است:

0. محصولات غذایی و حیوانات زنده (Food and live animals)

• شرح:
  شامل انواع غذاها، نوشیدنی‌ها و حیوانات زنده که برای مصرف انسان یا دام استفاده می‌شوند.
  

1. نوشیدنی‌ها و تنباکو (Beverages and tobacco)

• شرح:
  شامل انواع نوشیدنی‌های الکلی و غیرالکلی و محصولات تنباکو.
  

2. مواد خام غیرخوراکی به جز سوخت‌ها (Crude materials, inedible, except fuels)

• شرح:
  مواد خامی که برای تولید محصولات دیگر استفاده می‌شوند مانند پنبه، چوب، سنگ‌ها و معادن معدنی.
  

3. سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات مرتبط (Mineral fuels, lubricants and related materials)

• شرح:
  شامل انواع سوخت‌های فسیلی مانند نفت خام، گاز طبیعی و زغال سنگ و نیز روغن‌های معدنی و محصولات مرتبط.
  

4. روغن‌ها، چربی‌ها و موم‌های حیوانی و گیاهی (Animal and vegetable oils, fats and waxes)

• شرح:
  شامل انواع روغن‌ها و چربی‌های حیوانی و گیاهی که در آشپزی، صنایع غذایی و تولید محصولات دیگر استفاده می‌شوند.
  

5. محصولات شیمیایی و مرتبط (Chemicals and related products, n.e.s.)

• شرح:
  شامل مواد شیمیایی پایه، داروها، محصولات شوینده، و کودهای شیمیایی.
  

6. کالاهای ساخته شده طبقه‌بندی نشده بر اساس مواد (Manufactured goods classified chiefly by material)

• شرح:
  شامل محصولات ساخته شده از مواد خاص مانند فلزات، چوب، شیشه، پارچه و پلاستیک.
  

7. ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل (Machinery and transport equipment)

• شرح:
  شامل انواع ماشین‌آلات صنعتی، تجهیزات حمل‌ونقل مانند خودروها، هواپیماها و کشتی‌ها.
  

8. کالاهای متفرقه ساخته شده (Miscellaneous manufactured articles)

• شرح:
  شامل محصولات نهایی مانند مبلمان، پوشاک، لوازم‌خانگی، اسباب‌بازی‌ها و سایر کالاهای مصرفی.
  

9. کالاها و معاملات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر (Commodities and transactions not classified elsewhere in the SITC)

• شرح:
  شامل کالاها و معاملات خاصی که در دسته‌های دیگر SITC قرار نمی‌گیرند.
  

این دسته‌بندی‌ها به کشورهای مختلف و سازمان‌های بین‌المللی کمک می‌کنند تا به‌راحتی بتوانند داده‌های تجاری خود را تجزیه‌وتحلیل کنند و مقایسه‌های بین‌المللی انجام دهند.

 

 

7. COICOP (Classification of Individual Consumption According to Purpose)

دسته‌بندی مصرف فردی براساس هدف (COICOP – Classification of Individual Consumption According to Purpose) یک سیستم طبقه‌بندی است که توسط سازمان ملل متحد برای دسته‌بندی هزینه‌های مصرفی خانوارها طراحی شده است. این سیستم به ویژه در مطالعات اقتصادی و آمارهای مرتبط با مصرف خانوارها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سطوح COICOP:

• 12 دسته اصلی (Division)
  
  • این سطح کلی‌ترین دسته‌بندی مصرف فردی را پوشش می‌دهد و شامل هزینه‌های اصلی مانند غذا، پوشاک، مسکن و غیره است.
    
• 47 گروه (Group)
  
  • زیرمجموعه‌ای از دسته اصلی که شامل دسته‌بندی‌های جزئی‌تری از کالاها و خدمات مرتبط می‌شود.
    
• 117 طبقه (Class)
  
  • زیرمجموعه‌ای از گروه که به طور خاص‌تری نوع کالاها و خدمات مصرفی را مشخص می‌کند.
    
• فهرست کالاها و خدمات (Item)
  
  • این سطح به طور دقیق نوع خاصی از کالا یا خدمات را شناسایی می‌کند.
    

لیست دسته‌های اصلی COICOP:

01. غذا و نوشیدنی‌های غیرالکلی (Food and Non-Alcoholic Beverages)

• شامل هزینه‌های مربوط به غذا و نوشیدنی‌های غیرالکلی.
  

02. نوشیدنی‌های الکلی، دخانیات و مواد مخدر (Alcoholic Beverages, Tobacco and Narcotics)

• شامل هزینه‌های مربوط به نوشیدنی‌های الکلی، دخانیات و مواد مخدر.
  

03. پوشاک و کفش (Clothing and Footwear)

• شامل هزینه‌های مربوط به پوشاک، کفش و لوازم جانبی مرتبط.
  

04. مسکن، آب، برق، گاز و سوخت‌های دیگر (Housing, Water, Electricity, Gas and Other Fuels)

• شامل هزینه‌های مربوط به مسکن و خدمات عمومی.
  

05. مبلمان، لوازم خانگی و نگهداری منازل (Furnishings, Household Equipment and Routine Household Maintenance)

• شامل هزینه‌های مربوط به مبلمان، لوازم خانگی و نگهداری منزل.
  

06. بهداشت و درمان (Health)

• شامل هزینه‌های مربوط به خدمات بهداشتی و درمانی.
  

07. حمل و نقل (Transport)

• شامل هزینه‌های مربوط به حمل و نقل، سوخت، تعمیر و نگهداری وسایل نقلیه.
  

08. ارتباطات (Communication)

• شامل هزینه‌های مربوط به خدمات پستی، تلفن، اینترنت و سایر ارتباطات.
  

09. سرگرمی و فرهنگ (Recreation and Culture)

• شامل هزینه‌های مربوط به سرگرمی، ورزش، فرهنگ و تفریحات.
  

10. آموزش (Education)

• شامل هزینه‌های مربوط به تحصیلات و آموزش.
  

11. رستوران‌ها و هتل‌ها (Restaurants and Hotels)

• شامل هزینه‌های مربوط به رستوران‌ها، کافه‌ها، هتل‌ها و سایر خدمات غذایی و اقامتی.
  

12. کالاها و خدمات متفرقه (Miscellaneous Goods and Services)

• شامل هزینه‌های مربوط به کالاها و خدمات متفرقه، مانند بیمه، خدمات شخصی، و محصولات بهداشتی.
  

کاربردهای COICOP:

• آمارگیری خانوار: برای دسته‌بندی و تحلیل داده‌های مصرف خانوارها در مطالعات اقتصادی و اجتماعی.
  
• محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI): به عنوان یک ابزار برای تعیین تغییرات در هزینه زندگی و تحلیل تورم.
  
• بودجه خانوار: برای تحلیل رفتار مصرفی خانوارها و تعیین سهم هزینه‌های مختلف در سبد خانوار.
  

COICOP یک ابزار کلیدی در تحلیل مصرف و هزینه‌های خانوار است و به سازمان‌ها و دولتها کمک می‌کند تا سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی خود را بهینه کنند.

 

بهترین دسته بندی کدام است؟

• HS: بهترین انتخاب برای تجارت بین‌المللی.
• GTIN: بهترین برای شناسایی یکتای کالاها در زنجیره تأمین و فروش.
• UNSPSC: مناسب برای مدیریت تأمین و تجارت الکترونیکی.
• NAICS: مناسب برای تحلیل صنایع و فعالیت‌های اقتصادی در آمریکای شمالی.
• COICOP: مناسب برای تحلیل مصرف خانوار و اقتصادی.

بسته به نیاز خود (تجارت بین‌المللی، شناسایی محصولات، مدیریت زنجیره تأمین، تحلیل صنایع یا مصرف خانوار)، می‌توانید سیستم مناسب را انتخاب کنید.