واردات پنل های خورشیدی در لبنان در سال 2023 نسبت به سال 2022 80% کاهش یافته است، زیرا مقدار واردات کالاها بیش از نیاز بازار بوده و قیمت در لبنان ارزان تر از قیمت تولیدکننده در چین شده است.
چون انرژی خورشیدی در حال حاضر صرفا برای مصارف خانگی و شخصی است و هیچ تاثیری بر وضعیت شبکه عمومی برق نداشته و همچنان مردم لبنان با نبود برق دست به گریبان هستند.
ارزش پانل های وارداتی در سال 2023 حدوداً 100 میلیون دلار معادل تقریبی 20 هزار تن بوده در حالیکه در سال 2022 حدود 500 میلیون دلار معادل 83 هزارتن پنل وارد شده بود.
این کاهش قیمت باتری همچنین بر تجهیزات همراه مانند باتری ها تأثیر گذاشت. لبنان در ازای واردات 106000 تن باتری به ارزش 305 میلیون دلار در سال 2022، در سال 2023 حدود 15000 تن به ارزش 61 میلیون دلار واردات کرده است.
تعدادی از صاحبان شرکت های فعال در زمینه انرژی خورشیدی کاهش قابل توجه واردات را به این دلیل می دانند که «پنل خورشید تنها توسط افراد ثروتمند قابل استفاده است». با کاهش شدید تقاضا برای نصب سیستم‌های تولید انرژی خورشیدی در خانه‌ها، تنها تجار تخصصی باسابقه در واردات این کالا باقی ماندند و سایر تجار جدید از این بازار خارج شدند.
بدین معنی که در سال 2022، پس از اینکه تجاری که توقع سودآوری سریع از واردات پنل خورشیدی داشتند، وارد بازار لوازم برقی شدند و تصور کردند که این بخش پرسودترین قسمت بازار واردات است، فلذا بازار از پنل های خورشیدی و تجهیزات همراه اشباح شد. در نهایت، کالاها بیش از نیاز بازار بود و نتیجه اینکه قیمت در لبنان از قیمت کف کارخانه در چین ارزان‌تر شد.
در سال گذشته قیمت هر وات (پنل های خورشیدی بر اساس توانایی تولید برق که بر حسب وات اندازه گیری می شود قیمت گذاری می شوند) به 47 سنت رسید. امروز قیمت 70 درصد کاهش یافته و بین 14 تا 23 سنت متغیر است.
همچنین، «تعداد زیادی از دست اندرکاران تجارت دستگاه های انرژی خورشیدی که پس از بازسازی سرمایه خود بازار را ترک کردند، کالاهای مازاد خود را با قیمت های پایین فروختند تا بتوانند پول خود را زنده کنند که این امر در کاهش قابل توجه قیمت ها تاثیر زیادی گذاشت.
اخیر قیمت‌ها به دلیل جنگ غزه و انسداد خطوط کشتیرانی در سراسر دریای سرخ، افزایش جزئی داشته ولیکن موقت خواهد بود، زیرا تقاضا در لبنان از عرضه پایین تر است.
از سوی دیگر، اگرچه پنل‌های وارد شده در سال‌های 2022 و 2023 قادر به تولید بیش از 2500 مگاوات انرژی هستند، اما خریدار آنها افراد ثروتمند لبنان و کسانی هستند که علاوه بر درآمد دلاری و فضایی مناسب در پشت بام منزلشان داشته باشند. داشتن فضای کافی در پشت بام به معنی زندگی در خانه های کم تراکم و تمکن مالی بیشتر است.
در حال حاضر انرژی خورشیدی در شبکه برق دولتی استفاده زیادی نمیشود و تنها بخش خصوصی برای مصارف شخصی در منزل یا محل کار خود از آن استفاده میکند. تعداد شهرداری‌هایی که شبکه‌های برق ژنراتورهای خود را به نیروگاه‌های تولید برق خورشیدی در خانه‌ها متصل کردند، از تعداد انگشتان یک دست بیشتر نبوده.
اخیرا قانون انرژی های تجدیدپذیر توزیع شده توسط مجلس نمایندگان لبنان تصویب شده است که طبق آن مردم میتواند مازاد انرژی تولیدی توسط پنل خورشیدی خود را به دولت بفروشند . ولیکن کارشناسان و مردم به آن زیاد خوشبین نیستند. به دلیل اینکه با توجه به نوع دستگاه های نصب شده در خانه ها، هیچ کس نمی تواند برق مازاد تولید شده در خانه را به دولت بفروشد. اگر آنها مایل به انجام این کار هستند، “آنها باید اینورترهای برق (اینورتر) را در خانه ها تغییر دهند و تقاضای نصب کنتور برق هوشمند به اداره برق Electricité du Liban اعلام کنند.”
از سوی دیگر، کارخانه‌ها، مغازه‌های بزرگ و برخی مدارس در سال 2023 به دلیل نرخ بالای قبوض برق، تمایل بیشتری به انرژی خورشیدی دارند، به‌ویژه که ماهیت کار این مؤسسات در طول روز است و این موضوع به آنها کمک میکند تا هزینه بالای باتری را پرداخت نکنند و از شر قبضهای سرسام آور برق راحت شوند.
لازم به ذکر است در حال حاضر لبنان حداکثر 4 ساعت در شبانه روز برق دولتی دارد، که 2 ساعت آن در روز و 2 ساعت در شب، بدون زمانبندی مشخص وصل میشود. فلذا استفاده از اشتراک برق ژنراتور دیزلی محلی اولین انتخاب مردم بود و به صورت آمپری از ژنراتور محلی حداقل 5 آمپر برای استفاده خریداری میکنند که نرخ معمول هر آمپر برای یک ماه حدود 20 تا 25 دلار می باشد. البته زمان برق دهی ژنراتورها بین 12 تا 21 ساعت در زمانبندی اعلامی مالک ژنراتور خواهد بود. مصرف بیش از آمپر خریداری شده منجر به قطع فیوز برق شده و خرید آمپر به صورت مضربی از 5 می باشد. بدین معنی که شما میتوانید 5، 10، 15، 20 و… آمپر برق خریداری کنید. با خرید 5 آمپر برق امکان استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی برقی را نخواهید داشت. البته برخی از ژنراتورهای محلی نیز به صورت با نصب کنتور بر مبنای مصرف هزینه برق را دریافت میکنند که امکان مدیریت مصرف را فراهم میکند.
هر چند مطابق محاسبات ما بازگشت سرمایه گذاری در پنل خورشیدی 14 ماه است، ولیکن نداشتن پول و فضای کافی نصب، باعث شده مردم بسیاری نتوانند از پنل خورشیدی استفاده کنند.
