حوالههای ارسالی از لبنانیهای شاغل در خارج از کشور و مهاجران، به عنوان کانالی برای ورود نقدینگی ارز با منشاء اسکناس، رکورد جدیدی ثبت کرده و تا نزدیک به یک سوم از تولید ناخالص داخلی کشور لبنان را تشکیل میدهد.
در پایان سال پرنوسان 2023، بانک جهانی حجم حوالههای خارجی به لبنان را تقریباً 6.4 میلیارد دلار تخمین زد، (بدون تغییر قابل توجهی نسبت به ارقام سال 2022)، در حالی که برآوردهای محلی حاکی از افزایش حدود 5 میلیارد دلار در سال 2023 است.
به گفته کارشناسان و مراکز تحقیقاتی، به خوبی ثابت شده است که با توجه به توقف سرمایهگذاری خارجی، حواله های خارجی تنها ممر درآمد و معیشت صدها هزار خانوار، که بیشتر آنها لبنانی هستند، میباشد. بعلاوه خانواده های سوری و فلسطینی نیز از نیروی کار خارج از کشور کمک های نقدی مستمر دریافت می کنند.
با توجه به اینکه بحران اقتصادی لبنان وارد پنجمین سال خود شده است، اقتصاد این کشور تراز تجاری و تراز پرداخت های به شدت منفی داشته و از این بابت تحت فشار شدید است. از طرفی لیر لبنان 98 درصد ارزش خود را در مقابل دلار از دست داده است (قیمت دلار از 1500 لیر به 90000 لیر افزایش یافته) حواله های ارزی خارج از کشور که مطابق گزارشات حدود 11.5 میلیارد دلار در سال 2023 بوده، اهمیت بسیار زیادی پیدا میکند
لبنان با اندازهگیری حجم حوالههای دیجیتال رتبه سوم منطقهای را به خود اختصاص داده است، مصر، که حدود 24.2 میلیارد دلار حواله دریافت کرده است رتبه اول، و مراکش، که حوالههای خارجی آن حدود 12.1 میلیارد دلار ثبت شده است رتبه دوم را دارا هستند.
بر اساس گزارش سالانه بانک جهانی، هزینه حواله های ورودی به لبنان بسیار بالا است و رتبه دوم هزینه انتقال وجه در جهان را داراست.
در سال 2023 لبنان رتبه اول منطقه و چهارم جهان را از نظر سهم حواله های خارجی در تولید ناخالص داخلی با 27.5 درصد دارد. این در حالی است که در پایان سال 2022 این سهم 35.7 درصد بوده.
در فهرست رتبه بندی جهانی، تاجیکستان با سهم 48 درصدی وجوه ارسالی از خارج از کشور در تولید ناخالص داخلی، رتبه اول را به خود اختصاص داده است، پس از آن تونگا با 41 درصد و ساموآ با 32 درصد قرار دارند.
بانک جهانی برآورد کرده که در نتیجه کاهش قابل توجه حجم حوالهها به مصر، حوالههای ارسالی به منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در سال 2023 با 5.3 درصد کاهش به 61 میلیارد دلار خواهد رسید. لازم به ذکر است که کاهش مورد انتظار در حواله های خارجی به خاورمیانه و شمال آفریقا به دلیل کاهش حواله های ارسالی از عربستان سعودی و امارات متحده عربی است که انتظار میرود با افزایش حواله به مراکش جبران شود.
به طور کلی، گزارش دورهای بانک جهانی با عنوان «مجله مهاجرت و توسعه شماره 39» که توسط بخش تحقیقات گروه «Credit Libanaise» تهیه شده است، تخمین میزند که وجوه ارسالی از مهاجران در سراسر جهان با 3 درصد افزایش به 860 میلیارد دلار خواهد رسید، در مقایسه با سال2022 که 836 میلیارد دلاربوده افزایش 24 میلیارد دلاری خواهد داشت.
از نظر پراکندگی جغرافیایی، حواله های ارسالی از مهاجران به کشورهای با درآمد پایین و متوسط (در کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس) با 3.8 درصد افزایش در سال 2023 به 669 میلیارد دلار رسید، در حالی که در سال 2022 نیز افزایش 7.7 درصدی را شاهد بوده ایم.
این گزارش نشان میدهد که حوالهها به منبع اصلی تامین مالی برای کشورهای با درآمد کم و متوسط تبدیل شده است و میزان حواله ها 250 میلیارد دلار از سرمایهگذاری مستقیم خارجی بیشتر است. اهمیت روزافزون حواله های خارج از کشور، مقامات مربوطه را بر آن داشته است تا تلاش ها را برای بهبود بهنگام بودن و ثبات اطلاعات در مورد حواله ها بیشتر کنند.
در مورد منطقه اروپا و آسیای مرکزی، بانک جهانی نشان داد که انتظار دارد این منطقه شاهد کاهش 1.4 درصدی حواله های خارجی در طول سال 2023 باشد و به 78 میلیارد دلار کاهش یابد. این موضوع را می توان با کاهش نقل و انتقالات نقدی از روسیه به کشورهای همسایه، بدلیل کاهش ارزش روبل روسیه در برابر دلار آمریکا دانست.
در مورد منطقه آمریکای لاتین و کارائیب، این گزارش نشان میدهد که با توجه به قدرت بازار کار در ایالات متحده، نرخ رشد پیشبینیشده حوالههای خارجی 8 درصد در سال 2023 به 156 میلیارد دلار میرسد. در مورد آفریقای جنوبی و منطقه جنوب صحرا، انتظار میرود حوالههای خارجی با نرخ متوسط 1.9 درصد افزایش یابد و به حدود 54 میلیارد دلار برسد. با علم به اینکه این افزایش بیشتر نتیجه رشد قابل توجه حواله به رواندا با نرخ سالانه 16.8 درصد، به اتیوپی با 16 درصد و همچنین به موزامبیک است که حدود 48.5 درصد افزایش را به ثبت رسانده است.